| |
Już w III w. znano post 40 godzinny przed Wielkanocą. Potem w niektórych miejscach świata i Kościoła rozszerzono go do tygodnia; od IV w. był post 40 dniowy, a od VII w. taki jak obecnie: od Środy Popielcowej trwający ok. 6 i pół tygodnia. W VII w. pojawiło się tzw. przedpoście, w Polsce znane jako zapusty. Zniesione zostało w ramach reformy liturgicznej po Soborze Watykańskim II.
Liturgia w Wielkiego Postu pozbawiona jest radosnych elementów: zawołania "Alleluja" i hymnu wyzwolonych "Chwała na wysokości Bogu...". Kolor Kolor fioletowy podkreśla charakter pokutny, postny, prawie żałobny tego okresu liturgicznego. Wyjątkiem są nieliczne uroczystości i święta przypadające w tym okresie, które mają swoje kolory oraz tzw. różowa niedziela - IV Niedziela W.P. (Niedziela "laetare" = "wesel się").
· Droga Krzyżowa i kalwarie - We wczesnym średniowieczu w Jerozolimie próbowano odtworzyć drogę krzyżową Chrystusa Pana. Zwyczaj pobożnego rozważania Jego cierpień przeszedł w XII / XIII w. do Kościoła Rzymskiego dzięki duchowości franciszkanów, dominikanów i mistyków cysterskich. Budowano kaplice - stacje utrwalające w pamięci poszczególne cierpienia Jezusa i tworzono tzw. kalwarie.
W Polsce najsłynniejsze są: Kalwaria w Zebrzydowicach (Zebrzydowska ) k. Krakowa, w Wejherowie, w Pakości, w Wambierzycach i w Kalwarii Pacławskiej. Pochodzą one z ok. XVII w. Liczą często sporo powyżej 14 stacji, a zwyczaj tworzenia i obch*odzenia tylko 14 stacji przyjął się dopiero w XVIII w.
· Gorzkie Żale (i kazania pasyjne) - Nabożeństwo ułożone na wzór dawnej przedsoborowej modlitwy kapłańskiej (brewiarza). Składa się z trzech części, których elementami są "Pobudka" i trzy modlitwy. Każdy fragment ma swoją własną melodię, a całość jest śpiewana. Przy okazji Gorzkich Żali często wygłasza się specjalne wielkopostne - pasyjne kazania. Jest to nabożeństwo czysto polskie, powstało przy kościele Świętego Krzyża w Warszawie ok. 1707 r.
Na podstawie artykułu Iwony Lipka, Redakcja "Ecclesia Nostra" (Szczytno)
|
|
